Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Σ.Α.Υ.: Ώρα Μηδέν

Το ΤΣΑΥ ιδρύθηκε με το Ν.Δ. 8/1925 ως ταμείο ασφάλισης των ιατρών και βάσει του Ν. 5333/1932 αποτελεί ταμείο ασφάλισης των υγειονομικών επαγγελμάτων. Το ασφαλιστικό ταμείο Τ.Σ.Α..Υ. σύμφωνα με το Ν. 3655/3-4-2008 δεν υφίσταται πλέον ως ανεξάρτητο ταμείο εφόσον συνενώθηκε ως Ε.Τ.Α.Α.- Τ.Σ.Α.Υ. με το πρώην ΤΣΜΕΔΕ και το Ταμείο Νομικών. Αντί Διοικητικού Συμβουλίου έχει διοικούσα επιτροπή (Δ.Ε.) η οποία έχει εισηγητικό χαρακτήρα και στην οποία συμμετέχει ένας εκπρόσωπος από την Ε.Ο.Ο. σε σύνολο επτά (7) μελών της Δ.Ε.

Η απρογραμμάτιστη, αποσπασματική και πολλές φορές υποκινούμενη από πελατειακές αντιλήψεις και νοοτροπίες κρατική παρέμβαση έχει οδηγήσει τόσο το ασφαλιστικό σύστημα εν γένει όσο και το ΤΣΑΥ σε οικονομικό και κοινωνικό αδιέξοδο.

Το άλλοτε ισχυρό, τόσο από πλευράς αποθεματικών όσο και από αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους 5,4/1 (με βάσει τα στοιχεία του 2000 & την πρόβλεψη 2000-2015) ασφαλιστικό ταμείο θα αντιμετωπίσει μελλοντικά πρόβλημα βιωσιμότητας, όπως και τα περισσότερα ασφαλιστικά ταμεία λόγω έλλειψης μηχανοργάνωσης, κακοδιαχείρισης ή αναξιοποίησης των αποθεματικών του, αθέτηση της κρατικής συνεισφοράς στο πλαίσιο της τριμερούς χρηματοδότησης, εισφοροαποφυγής, συνεχούς νομοθετικής λεηλάτησής του από την Πολιτεία (άρθρο 44 του εφαρμοστικού νόμου), κ.λπ. Ειδικά για τον κοινωνικό πόρο και σύμφωνα με το άρθρο 59 του Ν. 2084/92 (Νόμος Σιούφα), ο κοινωνικός πόρος του Τ.Σ.Α.Υ. περιορίστηκε στο ποσό των 12.200.000.000 δρχ, η όποια δε διαφορά προέκυπτε αποδιδόταν στον Λ.Α.Φ.Κ.Α. (Λογαριασμός Αλληλεγγύης Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης). Με το Ν. 2519/1997 το ποσοστό 6,5% περιορίστηκε στο 4,5%. Με τη πράξη Νομοθετικού περιεχομένου Φ.Ε.Κ. 226/7.11.97 τ.Α’ ο κοινωνικός πόρος στο Τ.Σ.Α.Υ. καταργήθηκε. Έχει όμως προβλεφτεί να εισπράττεται από τον κρατικό προϋπολογισμό κάθε χρόνο το ποσό των 12 δις δρχ. ποσό το οποίο ουδέποτε κατατέθηκε. Δεδομένων των μακροοικονομικών μεγεθών της Ελληνικής Πολιτείας, οι παραπάνω γενεσιουργές αιτίες είναι εξαιρετικά δύσκολο και πρακτικά αδύνατον να ανατραπούν από μόνες τους. Από την τελευταία αναλογιστική μελέτη του Ε.Τ.Α.Α.- Τ.Σ.Α.Υ. το 1997 ο κλάδος σύνταξης εμφανίζει ένα έλλειμμα 2.639.385.767 € (οι λοιποί κλάδοι Πρόνοιας & Υγείας είναι οριακά μεν αλλά θετικοί) το οποίο οφείλεται αποκλειστικά στους προ της 1-1-1993 ασφαλισμένους και προς το παρόν καλύπτεται από την πλεονασματική συμμετοχή των ασφαλισμένων υγειονομικών μετά την 1-1-1993.

Το αναδιανεμητικό σύστημα πάνω στο οποίο στηρίζεται η λειτουργία του ΤΣΑΥ, από τη δημιουργία του, αδυνατεί να εξασφαλίσει την κατοχύρωση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων των επερχόμενων γενεών (αναδιανεμητικό σύστημα σημαίνει, ότι οι σημερινές εισφορές των εργαζομένων χρηματοδοτούν τη σύνταξη των ήδη συνταξιοδοτηθέντων)

Από την άλλη, εναλλακτικές λύσεις όπως το κεφαλαιοποιητικό σύστημα (κεφαλαιοποιητικό σύστημα σημαίνει ότι οι εισφορές των εργαζομένων επενδύονται και από τον πολλαπλασιασμό τους χρηματοδοτούνται οι συντάξεις των ιδίων εργαζομένων) ή το σύστημα των ταμείων επαγγελματικής ασφάλισης έχουν σοβαρά προβλήματα ίδρυσης και εξέλιξης. Γεγονός, διότι αφ’ ενός στερούνται σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας και αφ’ ετέρου διότι η Διοίκησή τους θα διορίζεται από την Πολιτεία και όχι από τους ίδιους τους ασφαλισμένους, με συνέπεια την ίδια κατάληξη με το ισχύον σύστημα. Συμπερασματικά, η εν δυνάμει οικονομική συρρίκνωση του ασφαλιστικού ταμείου οδηγεί στην υποβάθμιση αν όχι την κατάργηση της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης και περίθαλψης. Κατά συνέπεια, για τη διατήρηση της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης απαιτούνται βαθιές τομές ως θεμελιώδεις προϋποθέσεις, τόσο στην αξιοποίηση και άλλων συστημάτων ως πυλώνες της οικονομικής ευρωστίας του ασφαλιστικού συστήματος, όσο στην διαχείριση και λειτουργία του Ταμείου με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια από τους ίδιους τους ασφαλισμένους με αυστηρό έλεγχο εκ μέρους των δημοσίων ελεγκτικών μηχανισμών (Σώμα ορκωτών λογιστών – Σώμα ελεγκτών Δημόσιας διοίκησης – Τράπεζα Ελλάδος κ.λπ.).

Όπως δήλωσε, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Ασφαλιστικά Ταµεία (ΠΟΠΟΚΠ), Θανάσης Τσακανίκας (Τα Νέα 23-5-2011), «η περιουσία των φορέων κοινωνικής ασφάλισης παραµένει αναξιοποίητη. Αυτό έχει ως συνέπεια τα περιουσιακά αυτά στοιχεία των ασφαλιστικών ταμείων να μειώνονται σηµαντικά λόγω της κατάρρευσης του Χρηματιστηρίου, αλλά και να απαξιώνονται. Αφ’ ετέρου η κακή οικονομική κατάσταση έχει υποχρεώσει κάποια ασφαλιστικά ταµεία να προχωρήσουν σε αυτήν τη συγκυρία σε ρευστοποιήσεις τίτλων, για να καλύψουν συνταξιοδοτικές δαπάνες». Θα είχε ενδιαφέρον να γνωρίζουμε αν υπάρχει ανάγκη για αντίστοιχες ενέργειες στο ταμείο μας.

Μέχρι την εφαρμογή εκσυγχρονιστικών τομών και την επαγγελματική διαχείριση με διαφάνεια αλλά και καθ’ όλη την χρονική περίοδο λειτουργίας του Ε.Τ.Α.Α. – ΤΣΑΥ κρίνεται απαραίτητη, ως ελάχιστη προϋπόθεση αναστροφής της σημερινής κατάστασης, αλλά και βιώσιμης λειτουργίας του η υλοποίηση των παρακάτω μέτρων:

Βραχυπρόθεσμα Μέτρα

·      Να επαναπροσδιοριστεί και να λειτουργήσει ο εποπτικός ρόλος της Τραπέζης της Ελλάδος.

·      Να αξιολογηθεί η ανάγκη δημιουργίας ενός Ενιαίου Φορέα Διαχείρισης όλων των κινητών αξιών των Ασφαλιστικών Ταμείων.

Σκεπτικό: Θα επαναπροσδιοριστούν τα κριτήρια διαχείρισης και αξιοποίησης του τεράστιου αποθέµατος κινητών αξιών που κατέχουν τα ασφαλιστικά ταµεία και το οποίο σήµερα φτάνει περίπου τα 27 δισ. ευρώ και θα αξιοποιηθεί το απόθεµα καταθέσεων ύψους 15 δισ. ευρώ στην Τράπεζα της Ελλάδος.

·      Να εκτιμηθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος η σημερινή αξία των δομημένων ομολόγων για να υπολογισθεί η ζημιά των αποθεματικών Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Σ.Α.Υ.

·      Να εκτιμηθεί η ζημιά που θα προέλθει από την υποτίμηση των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου κατά 21% (haircut) αλλά και από την υποτίμηση της τιμής των τραπεζικών μετοχών του χαρτοφυλακίου του Τ.Σ.Α.Υ., μετά τον Φεβρουάριο 2011, λόγω της περαιτέρω πτώσης της χρηματιστηριακής τους αξίας εξαιτίας της υποτίμησης των ιδίων κεφαλαίων από το κατά 21% δικό τους haircut στα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου.

·      Να κηρυχθεί αντισυνταγματικός ο Ν. 3863/2010

Σκεπτικό: με προσβολή στο ΣτΕ του άρθρου 37, όπου η βασική σύνταξη θα καταβάλλεται μετά το 2015 από το Ταμείο, και όχι από την Πολιτεία, γιατί ανατρέπει την τριμερή χρηματοδότηση βάσει της 102 Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας, άρθρο 71 §3 (1954) και του άρθρου 25 του Συντάγματος γιατί παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας, σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Δικηγορικών Συλλόγων (έτσι διακινδυνεύουν περισσότερα αν βουλιάξει το Ε.Τ.Α.Α. γιατί στηρίζονται σε έσοδα υπέρ τρίτου)

·      Να δρομολογηθούν συμψηφισμοί ούτως ώστε το ποσό που αναλογεί στην εξαγορά για την αναγνώριση πλασματικού χρόνου, κατά αντιστοιχία του χρόνου προϋπηρεσίας των υπαλλήλων των Ο.Τ.Α. να παρακρατείται από το ποσό του δικαιούμενου εφάπαξ.

Σκεπτικό: στο ΦΕΚ 170/5-8-2011, τεύχος Α΄, δημοσιεύτηκε ο Ν. 3996/2011 στο άρθρο 84 του οποίου ρυθμίζονται θέματα που αφορούν τη διαδικασία αναγνώρισης χρόνου προϋπηρεσίας των ασφαλισμένων του πρώην ΤΑΔΚΥ, για τη χορήγηση επικουρικής σύνταξης και εφάπαξ βοηθήματος από τον Τομέα «ΤΑΔΚΥ» του ΤΕΑΔΥ και τον Τομέα Πρόνοιας Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων του ΤΠΔΥ αντίστοιχα. Με την εν λόγω ρύθμιση παρέχεται η δυνατότητα στα ανωτέρω πρόσωπα, στις περιπτώσεις αναγνώρισης προϋπηρεσίας τους, το συνολικό ποσό που αναλογεί στην εξαγορά για την αναγνώριση χρόνου προϋπηρεσίας στους δύο Τομείς να παρακρατείται από το ποσό του δικαιούμενου εφάπαξ βοηθήματος και οι ασφαλισμένοι να μην είναι υποχρεωμένοι να το εξοφλούν εφάπαξ προκειμένου να τους καταβληθεί η επικουρική τους σύνταξη.

·      Επαναξιολόγηση όλων των προνοιακών παροχών του ΤΣΑΥ πλην του Εφάπαξ (Το 1999 δαπανήθηκαν 1.737.000 € για παιδικές κατασκηνώσεις μόνον, χωρίς το Τ.Σ.Α.Υ. να διαθέτει αναλογιστικές μελέτες από το 1997 και εντεύθεν προς απόδειξη της βιωσιμότητάς του μακροχρόνια).

·      Οι εκπρόσωποι του Ε.Τ.Τ.Α.-Τ.Σ.Α.Υ. να γνωρίζουν τα ασφαλιστικά θέματα, να μην είναι ηλικιακά στο όριο συνταξιοδότησης και φυσικά η συνεργασία τους με το Δ.Σ. της Ε.Ο.Ο. να είναι στενή και αδιάλειπτη προκειμένου να μεταφέρουν στη Διοικούσα Επιτροπή του Τ.Σ.Α.Υ. τις απόψεις του Οδοντιατρικού κλάδου.

·      Συμφωνία με τους εκπροσώπους των λοιπών υγειονομικών και ασφαλισμένων νομικών & μηχανικών για δημιουργία μειοψηφικού έστω μπλοκ άρνησης κατασπατάλησης των πόρων του Ταμείου.

·      Επαναξιολόγηση οργανογράμματος - λειτουργίας κέντρου & περιφερειακών αντιπροσωπειών του Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Σ.Α.Υ.:

1.      Εκτίμηση ανάγκης λειτουργίας αντιπροσωπείας-παραρτήματος ανά νομό

2.    Αλλαγή νομικού πλαισίου λειτουργίας των αντιπροσωπειών (π.χ. απαλλαγή ευθύνης Προέδρων υγειονομικών συλλόγων)

3.      Μετάταξη πλεονάζοντος προσωπικού σε κεντρικές υπηρεσίες για αποτελεσματικότερη λειτουργία τους

4.      Παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους ασφαλισμένους μέσω διαδικτύου (π.χ.: ασφαλιστική ενημερότητα)

Μεσοπρόθεσμα Μέτρα

·      Να κινηθούν οι διαδικασίες για την αποκατάσταση της ζηµίας εξαιτίας των δομημένων ομολόγων και την απόδοση ευθυνών εις βάρος εκείνων που τα ζηµίωσαν.

·      Να αξιοποιηθεί ορθολογικά η ακίνητη περιουσία του Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Σ.Α.Υ., της οποίας το ύψος σε αντικειμενικές αξίες ανέρχεται σήµερα σε 39.891.943 €.

·      Να αναπτυχθεί ένα αποτελεσματικό και ορθό πλαίσιο διοικητικής & οικονομικής διαχείρισης μέσω μηχανοργάνωσης των υπηρεσιών του.

·      Να επανασυσταθεί και να λειτουργήσει η ειδική Επιτροπή Ελέγχου των Επενδύσεων, που σήµερα δεν έχει κανέναν ρόλο, καθώς δεν υπάρχει ουσιαστικά διαχείριση και επένδυση των αποθεματικών των Ασφαλιστικών Ταµείων.

·      Επαναξιολόγηση όλων των προνοιακών παροχών του Τ.Σ.Α.Υ. πλην του Εφάπαξ (Το 1999 δαπανήθηκαν 1.737.000 € για παιδικές κατασκηνώσεις μόνον, χωρίς το Τ.Σ.Α.Υ. να διαθέτει αναλογιστικές μελέτες από το 1997 και εντεύθεν προς απόδειξη της βιωσιμότητάς του μακροχρόνια).

·      Μετά από νέα αναλογιστική μελέτη, να διαπιστωθεί εάν χρειάζεται στοχευμένη αναπροσαρμογή των ασφαλιστικών εισφορών-συντάξεων για τους προ της 1-1-1993 ασφαλισμένους, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση του ΛΑΦΚΑ & να αντιμετωπισθεί το αναλογιστικό έλλειμμα του Τ.Σ.Α.Υ.

·      Να καταβληθεί άμεσα η Κρατική συνεισφορά, με δικαστική συνδρομή αν χρειασθεί, που αντιστοιχεί στην τριμερή χρηματοδότηση των ετών 2002-2010 (με την παράλληλη ολοκλήρωση των ισολογισμών των ετών 2002-2004 που βρίσκονται σε εκκρεμότητα και των ισολογισμών των ετών 2005-2010 που δεν έχουν προκηρυχθεί και υποβολή όλων των ισολογισμών στην Πολιτεία).

·      Πλήρης μηχανοργάνωση του Ε.Τ.Τ.Α.-Τ.Σ.Α.Υ.

Μακροπρόθεσμα Μέτρα

·      Διεκδίκηση ανάληψης της διοίκησης του Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Σ.Α.Υ. από τους φορείς εκπροσώπησης των ασφαλισμένων.

·      Δημιουργία φακέλου για συγκεκριμένες νομοθετικές τροποποιήσεις που χρειάζεται η σημερινή νομοθεσία (Ν. 3029/2002) προκειμένου να καταστεί δυνατή η δημιουργία ταμείου επαγγελματικής ασφάλισης με ευρωπαϊκές προδιαγραφές (pension funds).

·      Μελλοντικές συνενώσεις Ασφαλιστικών Ταμείων με το Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Σ.Α.Υ. να πραγματοποιούνται με γνώμονα την μακρόχρονη βιωσιμότητα των συνεννοούμενων ταμείων βάσει αναλογιστικών μελετών.

Σκεπτικό: Πρακτική της τελευταίας εικοσαετίας ήταν η εξασφάλιση επιβίωσης ενός ασφαλιστικού ταμείου εις βάρος του άλλου ή άλλων συνεννοούμενων ομοειδών ασφαλιστικών ταμείων.

Βιβλιογραφία

Γιώργος Ρωμανιάς: Ελληνικοί & ευρωπαϊκοί Μύθοι για το Ασφαλιστικό, Γ έκδοση, 2008.

Γιάννης Υφαντόπουλος: Η κοινωνική Ασφάλιση ΤΣΑΥ:, έκδοση Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, Αθήνα 2002.

Συνέντευξη Θανάση Τσακανίκα, πρόεδρου Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Ασφαλιστικά Ταµεία (ΠΟΠΟΚΠ), εφημερίδα Τα Νέα, 23-5-2011.