Εισήγηση για τη λήψη απόφασης ανταλλαγής των ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου του ΕΤΑΑ –ΤΣΑΥ

Παρούσα κατάσταση

Στην παρούσα χρονική στιγμή το άλλοτε ισχυρό ασφαλιστικό ταμείο Τ.Σ.Α.Υ. τόσο όσον αφορά στα αποθεματικά όλων των κλάδων του, όσο και στην δημογραφική σύνθεσή του, έχει καταρρεύσει από οργανωτικής και λειτουργικής πλευράς, ενώ ζητούμενο είναι η οικονομική του βιωσιμότητα. Σύμφωνα με την τελευταία αναλογιστική μελέτη του 1997, τα δεδομένα που “στηρίζουν” την βιωσιμότητα του Ταμείου μέχρι το 2015 έχουν πλήρως ανατραπεί.

Το κράτος οφείλει μέχρι τον Φεβρουάριο 2011 272.610.031 € στον τομέα σύνταξης & 93.206.745 € στον τομέα υγείας, άρα συνολικά 365.816.776 €, ενώ έχουν χαθεί από χρηματιστηριακές μετοχές 105.457.211,14 € (λόγω της σημερινής οικονομικής συγκυρίας οι απώλειες θα είναι τραγικά αυξημένες).

Ακόμη, σύμφωνα με το περιουσιολόγιο της 10ης Φεβρουαρίου του 2011, το Ε.Τ.Α.Α. – Τ.Σ.Α.Υ. διαθέτει Ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου ονομαστικής αξίας 239.259.608 €, περιλαμβανομένου άγνωστου ποσοστού «τοξικών ομολόγων» επί του συνόλου και άνευ εκτίμησης σημερινής αξίας και μετρητά κατατεθειμένα στην Τράπεζα της Ελλάδος ύψους 812.747.613 €. Οι καταθέσεις μετρητών στην Τράπεζα της Ελλάδος, δυστυχώς όπως πληροφορηθήκαμε έχουν με τη σειρά τους επενδυθεί σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου που δεν περιλαμβάνονται στα παραπάνω 239.259.608 €., χωρίς να είναι γνωστή η ακριβής συνολική αξία τους. Από την ειδησεογραφία τα Ελληνικά Ομόλογα ρευστοποιήθηκαν στο 55% περίπου της ονομαστικής τους αξίας από φαρμακευτική πολυεθνική εταιρεία στην κεντρική Ευρώπη, ενώ η ΕΚΤ τα δέχεται στο 50% της αξίας τους ως εγγύηση για παροχή ρευστότητας στις Ελληνικές Τράπεζες. Συμπερασματικά θα μπορούσε να υποστηριχθεί, ότι ένα συντριπτικά μεγάλο ποσοστό της διαθέσιμης περιουσίας των ασφαλισμένων του Ε.Τ.Α.Α.–Τ.Σ.Α.Υ. είναι τοποθετημένο σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, ποσοστό το οποίο αυξάνεται σχετικά όσο οι λοιπές επενδύσεις, όπως οι χρηματιστηριακές μετοχές, απαξιώνονται εξελικτικά.

Οριοθέτηση του προβλήματος: Ομολογιακές αξίες

Με βάση το ισχύον αναδιανεμητικό σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης που εφαρμόζεται στο Ε.Τ.Α.Α.–Τ.Σ.Α.Υ., οι παράμετροι που συντηρούν την οικονομική επιβίωσή του και άρα την εξασφάλιση του ρόλου του, ο οποίος είναι η παροχή σύνταξης, υγείας και προνιακού εφάπαξ, εξαρτάται από τις εισφορές των νυν εργαζομένων και εργοδοτών, την αξιοποίηση των αποθεματικών του και την συμμετοχή της Πολιτείας στο πλαίσιο της τριμερούς χρηματοδότησης.

Η κρατική χρηματοδότηση ύψους 12.200.000.000 δραχμές ετησίως, σε αντικατάσταση του κοινωνικού πόρου που με πράξη Νομοθετικού περιεχομένου (Φ.Ε.Κ. 226/7.11.97 τ.Α’) καταργήθηκε, ουδέποτε κατατέθηκε στο Ταμείο.

Λόγω έλλειψης μηχανοργάνωσης των υπηρεσιών του Ταμείου η εισφοροδιαφυγή και εισφοροαποφυγή, ιδίως σε περιόδους κρίσης, καθίστανται εξαιρετικά ανεξέλεγκτες.

Τέλος, το κύριο βάρος της οικονομικής βιωσιμότητας αναζητείται κυρίως σε περιόδους απαξίωσης του Ελληνικού Χρηματιστηρίου και καθοδικής κίνησης των ακινήτων αξιών, στο τμήμα κινητών αξιών σταθερής απόδοσης, οι οποίες αφορούν ομολογιακές αξίες.

Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται στην συγκεκριμένη χρονική στιγμή είναι: τώρα που οι σταθερής απόδοσης τίτλοι καθίστανται ο ακρογωνιαίος λίθος της βιωσιμότητας του ταμείου μπορούν να παίξουν το ρόλο που τους ζητείται με «κούρεμα» σε ποσοστό 21% της αξίας τους;

Εναλλακτικά σενάρια -τεκμηρίωση

Υπάρχουν δύο εναλλακτικά σενάρια. Και στα δύο αυτά σενάρια ουδείς μπορεί να υποχρεώσει το Ταμείο να αποδεχθεί μείωση της ονομαστικής αξίας των ομολόγων, γιατί αυτό θα σήμαινε κατάλυση της ιδιωτικής περιουσίας. Ας υποθέσουμε, ότι η απάντηση του εκπροσώπου της Ε.Ο.Ο. είναι αρνητική στην ανταλλαγή των ομολόγων. Έστω, ότι αυτός πείθει τους λοιπούς εκπροσώπους των υγειονομικών στο ακραίο σενάριο, εάν όλοι είναι αντίθετοι και καταλήγει ως ενιαία θέση του Ε.Τ.Α.Α.–Τ.Σ.Α.Υ. η μή ανταλλαγή ομολόγων. Τι θα συμβεί; Παραμένουν οι παλαιοί τίτλοι υπό το Ελληνικό δίκαιο και αν πτωχεύσει η Πολιτεία οποιαδήποτε στιγμή μέχρι την λήξη τους δεν έχουν καμία αξία. Εάν δεν πτωχεύσει το Ελληνικό κράτος, πάλι χωρίς εμπράγματη ασφάλεια, τα ομόλογα θα ρευστοποιηθούν κατά το δοκούν χωρίς το Ε.Τ.Α.Α.–Τ.Σ.Α.Υ. ως Ταμείο να έχει οποιαδήποτε γνώμη.

Εάν ο εκπρόσωπος της Ε.Ο.Ο. τώρα αποδεχθεί τη μείωση της αναφερόμενης ονομαστικής αξίας των ομολόγων κατά 21%, δηλαδή ανταλλαγούν παλαιοί τίτλοι με νέους στο 79% της αρχικής αξίας τους, τότε οι νέοι τίτλοι εφόσον έχουν την κάλυψη του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης (EFSF) είναι πιστοληπτικής ικανότητας ΑΑΑ, όπως φημολογείται, και έχουν εμπράγματη ασφάλεια εξασφαλίζεται η ονομαστική τους αξία είτε συμβεί πτώχευση της Ελληνικής Πολιτείας είτε όχι. Το σενάριο αυτό δεν εξασφαλίζει την μη απαξίωση των τίτλων πριν οριστικοποιηθεί το ποσοστό της υποβάθμισης όχι μόνο κατά 21% αλλά και σε μεγαλύτερο ποσοστό όπως διαρρέει στον τύπο.

Ως κατ’ αντιστοιχία παράδειγμα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην θέση ενός κατόχου ομολόγων η θέση ενός πελάτη με χρέος σε κάποια επιχείρηση. Εάν ο πελάτης ήταν διατεθειμένος να καταβάλει το 79% του χρέους του με αναγκαία και ικανή συνθήκη τη διαγραφή του υπολοίπου χρέους, ο επιχειρηματίας θα συναινούσε σε δύο διαφορετικές περιπτώσεις: (α) εάν υπήρχε πιθανότητα χρεοκοπίας του πελάτη, είτε (β) εάν υπήρχε άμεση ανάγκη ρευστοποίησης των τίτλων, είτε εάν συνέτρεχαν και οι δύο περιπτώσεις.

Επίλογος

Αν συντρέχουν οι παρακάτω προϋποθέσεις αθροιστικά:

·           εάν τα ομόλογα του Τ.Σ.Α.Υ. αντικατασταθούν με ΑΑΑ του μηχανισμού EFSF και

·           δεν αιτηθεί νέα μείωση της ονομαστικής τους αξίας

τότε ο εκπροσώπος της Ε.Ο.Ο. στο ΤΣΑΥ θα μπορούσε να αποδεχθεί τη μείωση της ονομαστικής αξίας των τίτλων κατά 21%, γιατί ακόμη και σε περίπτωση ελεγχόμενης πτώχευσης (ελεγχόμενη πτώχευση έχουμε όταν υφίσταται και λειτουργεί συμφωνία αποπληρωμής των αμετάκλητων υποχρεώσεων, εν προκειμένω των ομολόγων, σε διαφορετικές ημερομηνίες από τη λήξη τους) υφίσταται εμπράγματη εξασφάλιση του 79% του επενδυμένου κεφαλαίου.

Αν δεν συντρέχουν οι παρακάτω προϋποθέσεις (που ο εκπρόσωπος της Ε.Ο.Ο. οφείλει να γνωρίζει) δηλαδή:

·           ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου που υπάρχουν στο χαρτοφυλάκιο του Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Σ.Α.Υ. με καλυμμένα ομόλογα (ομόλογα με υπαγωγή δικαιοδοσίας σε Βρετανικά δικαστήρια - σύνδεση με εμπράγματη ασφάλεια)

·           άμεση και αδήριτη οικονομική ανάγκη ρευστοποίησης των ομολόγων

·           εκτίμηση ότι ο εκδότης θα πτωχεύσει

·           έμμεση πίεση - τιμωρία μη συμμόρφωσης και αποδοχής της συμφωνίας ανταλλαγής από την Πολιτεία

οποιαδήποτε αποδοχή haircut είναι επιζήμια για τη βιωσιμότητα του Ε.Τ.Α.Α.-Τ.Σ.Α.Υ. και κατ’ επέκταση για το συνταξιοδοτικό σύστημα των επερχομένων γενεών των Οδοντιάτρων.

Η Πολιτεία θα πρέπει να πεισθεί, ότι εφόσον τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων στην Ελλάδα δεν αποτελούν κερδοσκοπικά κεφάλαια ιδιωτών να εξαιρεθούν διαχρονικά από εθελοντική μείωσης τους γιατί αλλιώς θα προκαλέσουν εμμέσως μεγαλύτερα δημοσιονομικά προβλήματα από όσα η μείωση πιθανολογείται ότι θα άρει, ακόμη και στη περίπτωση που η Ελλάδα θα φθάσει σε πρωτογενή πλεονάσματα.